TER APEL – Vandaag werd in Museum Klooster Ter Apel het eerste exemplaar van het boek: Nieuw licht op het ‘Huis van het Nieuwe Licht’ overhandigd aan burgemeester Jaap Velema.
Het kruisherenklooster van Ter Apel is als UNESCO top-100 monument een van de belangrijkste historische bouwwerken van Nederland. Als ‘best bewaarde middeleeuwse plattelandsklooster van Nederland’ duikt het gebouw op in allerlei publicaties, van populair tot wetenschappelijk. De eensluidende bouwgeschiedenis die daarbij vaak te vinden is, wekt op het eerste gezicht de indruk dat de bouwhistorie van het klooster al behoorlijk goed is uitgezocht. Dit blijkt zeer betrekkelijk te zijn. Er zijn door de eeuwen heen enkele onderzoeken naar het gebouw geweest, maar nooit een gedegen gedetailleerd onderzoek.
De Stichting Museum Klooster, die samen met Adema Architecten de mogelijkheden bekijkt hoe het museum klooster beter toegankelijk en publieksvriendelijker kan worden gemaakt, heeft deze kans aangegrepen eindelijk het hele gebouw bouwhistorisch te laten onderzoeken. Zo ontstond er een diepgaande biografie van het gebouw. Hans Ladrak en Jim Klingers van Battjes & Ladrak en Klingers Bouwhistorie & Restauratie kregen de opdracht.
Nieuwe inzichten
Er is in de afgelopen twee eeuwen al heel wat geschreven over de (vermeende) bouwgeschiedenis door onder meer de Groninger archivaris H.O. Feith (1841), de Groninger stadsarchitect C.H. Peters (1897), onderwijzer R.H. Herwig (1910 en 1916), de restauratiearchitect van het klooster C.L. de Vos tot Nederveen Cappel (1934) en vooral de Groninger archivaris A.T. Schuitema Meijer (1966), die het enige boek heeft geschreven dat enkel en alleen aan het klooster is gewijd. Ladrak en Klingers zijn op veel punten tot andere conclusies gekomen. Met dit onderzoek krijgt het klooster Ter Apel, in de middeleeuwen Domus Novae Lucis (Huis van het Nieuwe Licht) genaamd dan ook een ‘vernieuwde’ geschiedenis. Deze begint twee eeuwen eerder en laat zien dat het complex in grote lijnen al voor 1500 zijn vorm kreeg, al vonden in de 16de eeuw diverse belangrijke verbouwingen plaats.
Een belangrijke vraag is of er aan het huidige klooster nog een ander voorafging. En waarom stond het klooster eigenlijk op deze plek? Waarin lag de aantrekkingskracht van deze veronderstelde ‘uithoek’ van Groningen?
Het eerste exemplaar werd vanmiddag door burgemeester Jaap Velema in ontvangst genomen.
Foto’s: André Dümmer
