WESTERWOLDE, TER APEL – Regelmatig publiceren wij artikelen over de natuur in Westerwolde op Westerwolde Actueel. Auteur is Henk Kamstra uit Ter Apel. Ook de foto’s zijn van zijn hand.
Heksen of Trollen in het bos?
Bij een wandeling door het Kloosterbos bij Ter Apel zag ik een vreemde gele sponsachtige klodder op een een dode boomstam. Het was heksenboter dat in Duitsland Troll Butter en in Zweden troll smör wordt genoemd. Alles wat wij vroeger niet konden verklaren werd al gauw aan heksen of trollen toegeschreven.
In Westerwolde werden deze mensen in de 16e eeuw verbrand op de Giezelbaarg bij Wedde. Tegenwoordig weten we dat heksenboter een slijmzwam is. Slijmzwammen hebben niets te maken met paddenstoelen, alhoewel ze wel worden bestudeerd door mycologen. Vroeger werden de slijmzwammen wel ingedeeld bij de paddenstoelen, maar toen de DNA gegevens bekend werden, bleek dat ze geen gemeenschappelijke voorouder hebben. De heksenboter op de foto is ontstaan door versmelting van twee cellen.
De eencellige die hieruit ontstaat vormt door celdeling een z.g. plasmodium. Dit plasmodium kan echter elke vorm aannemen. Later kan een slijmzwam zich door sporen weer vermenigvuldigen en op andere plaatsen terecht komen. Als je een slijmzwam in een doosje zou stoppen, met met een klein gaatje, kan het daar weer uitkruipen. De heksenboter op de foto heeft zich net verplaatst. Het heeft net als een slak een slijmspoor achtergelaten.
Zeldzame libel.
Begin september zag ik dat de vrij zeldzame bandheidelibel nog steeds aanwezig was langs de Ruiten Aa. Deze libel was in het begin van de 20ste eeuw verdwenen uit Noordwest Europa. In de tweede helft van de 20ste eeuw vond herstel plaats en werd in 1981 het eerste exemplaar in het zuiden van Nederland waargenomen. In 2018 heb ik al eerder deze libel gefotografeerd. Ook had ik een paar jaar daarvoor van iemand al een foto van een bandheidelibel gezien die in de buurt was genomen. Het liefdesleven van de libellen is nogal bijzonder. Het mannetje libel brengt voor de copulatie het sperma van het op een na achterste segment van het achterlijf naar het z.g. secundaire geslachtsorgaan aan de onderzijde vooraan het achterlijf. Bij de copulatie pakt het mannetje het vrouwtje achter de kop vast met zijn achterlijf aanhangsels. Ze vormen samen een tandem, hangend in de begroeiing, waarbij het vrouwtje het sperma uit het secundaire geslachtsorgaan van de man kan opnemen. Ook de eiafzet vindt eerst als tandem plaats, maar wordt al gauw door het vrouwtje alleen voortgezet.
Vreemde slak?
Tijdens een wandeling in de buurt van onze woning zag ik iets wat op een groene slak leek . Het was een slakrups waarvan ik in 2014 zowel de rups als de vlinder al eens had gefotografeerd. De slakrups heeft geen buikpoten en beweegt zich net als een slak over een slijmlaag. De soort is algemeen, maar laten zich niet zo vaak zien. De rups zit meestal aan de onderzijde van een blad. De vlinder , die ook slakrups heet , vliegt vooral ’s nachts, maar ook wel overdag in de kruinen van bomen. De rups spint een galvormige ,dubbelwandige cocon. Meestal op een eikenblad of in de strooisellaag. Pas in het voorjaar vindt de vervelling naar het eigenlijke popstadium plaats. De vlinder vliegt van eind mei tot half augustus.
Kerstwandeling 2de Kerstdag.
Graag wil ik u uitnodigen om met mij (weer) samen de Kerstwandeling door de Ter Apeler bossen te houden. Door Corona perikelen heeft het programma van IVN Westerwolde-Oldambt niet steeds kunnen plaats vinden. Met inachtneming van de Corona regels kunnen we wel een boswandeling houden. Helaas dit jaar geen snertmaal na afloop van de wandeling in het Boschhuis. Dit om Corona besmettingen te voorkomen. De wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. Graag zie ik jullie weer op 26 december om 14.00 uur. Start: Parkeerplaats bij het Boschhuis , Boslaan 6, 9561LH Ter Apel.
Ingezonden door Henk Kamstra
