TER APEL – Onlangs kreeg Museum Klooster Ter Apel een prachtige verzameling Ikonen ter schenking van Mevr. M.Hoed-Raad uit Ees. De collectie bestaat uit 3 houten en 19 metalen Russische Ikonen uit de 17e t/m 20e eeuw. Samen met haar man heeft ze de collectie bij elkaar verzameld. Het oudste ikoon uit de verzameling is van ca. 1600 en heeft de afbeelding van “Boris en Gleb”. De broers Boris en Gleb zijn de eerste Russische heiligen. Ze werden geboren aan het eind van de tiende eeuw als zonen van Vladimir de Grote, de eerste christelijke vorst van Rusland.
Ikonen
Een ikoon is een afbeelding van Christus, de Moeder Gods, heiligen of hoogfeesten. Ikonen behoren tot de oosters-orthodoxe, de oriëntaals-orthodoxe en oosters-katholieke kerken en zijn onlosmakelijk verbonden met het kerkelijke en spirituele leven van deze kerken en hun gelovigen. Ikonen zijn vooral ontstaan in landen zoals Griekenland, Rusland, Oost-Europa, Egypte en Ethiopië.
Ikonen zijn meestal geschilderd op een houten paneel. Bij het schilderen dient rekening gehouden te worden met bepaalde regels. Deze hebben de bedoeling voor zuiverheid en uniformiteit te zorgen en niet af te wijken van de leerstellingen van de Kerk.
Het schilderen van ikonen is binnen de oosters-orthodoxe kerk een werk waarvoor Gods zegen gevraagd wordt; het gaat in de regel gepaard met gebed en vasten. Een ikoon wordt meestal niet gesigneerd, omdat men ervan uitgaat dat het Gods hand is die het schilderen begeleidde; de Grieken signeren overigens hun ikonen wel.
Russische Ikonen
De Russische ikoon heeft zijn oorsprong in de Byzantijnse traditie, maar al vroeg is de ikonenschilderkunst in Rusland zich op haar eigen manier gaan ontwikkelen en maakte ze zich los van de Byzantijns-Griekse stijl. Er ontstonden verscheidene scholen in Rusland met hun eigen stijlkenmerken.
De Russische ikonenkunst heeft echter ook een bijzonder rijke traditie van gegoten metalen ikonen. Vanwege hun bescheiden afmetingen en het robuuste materiaal waren deze ikonen uitermate geschikt voor persoonlijke devotie onderweg, op het werk of tijdens veldtochten.
De reisikoon is nauw verweven met het dagelijkse leven van de orthodoxe gelovige. Het is een gebruiksvoorwerp dat niet alleen in de liturgie van de kerk dienst doet maar een veel diepere betekenis heeft. De gelovige gebruikte en kuste de ikonen uit devotie en geloofsovertuiging. De ikoon was voor de gelovige een visuele ondersteuning bij de beleving van het onzichtbare geloof.
Collectie
Museum Klooster Ter Apel is erg blij met deze schenking. De Ikonen zijn een perfecte aanvulling op de verzameling houten Russische Iconen die Museum Klooster Ter Apel in 2018 geschonken kreeg van Mevr. Wilbers. De verzameling wordt momenteel geregistreerd en gefotografeerd en zal binnenkort tentoongesteld worden voor publiek.
Ingezonden door Margriet van Klinken
