GRONINGEN – Vandaag presenteerde Sociaal Planbureau Groningen de Monitor Brede Welvaart
Groningen 2022. De monitor wordt overhandigd aan Tjeerd van Dekken, gedeputeerde Provincie
Groningen. In de monitor is te zien hoe de brede welvaart zich door de jaren heen in Groningen
ontwikkelt. Een wisselend beeld, want er is schone lucht, veel ruimte en je kunt in Groningen
groots wonen. Toch staat prettig wonen in de provincie onder druk en is het algemene vertrouwen
in de overheid en toekomst laag.
Brede welvaart staat onder druk
De provincie Groningen behoort tot de laagst scorende provincies op meerdere
brede welvaartsaspecten, zo blijkt uit de Monitor Brede Welvaart Groningen. Vooral op het gebied
van economie, werkgelegenheid, gezondheid en de samenleving. Zo groeien er in Groningen meer
kinderen op in gezinnen onder de armoedegrens, leven Groningers gemiddeld iets minder gezond en
is de arbeidsparticipatie er één van de laagste van heel Nederland. Bij veel van deze indicatoren is er
sprake van een langdurige trend. Daarnaast is er onder Groningers een beneden gemiddeld
vertrouwen in het landelijk bestuur, instanties en in de toekomst. Mede het gevolg van de
gaswinningsproblematiek in Groningen.
“Brede welvaart staat onder druk, dat blijkt duidelijk uit de monitor. Daarom moeten we ons
allemaal extra inzetten voor gezondheidszorg, nieuwe en betaalbare woningen en banen”, aldus
Tjeerd van Dekken, gedeputeerde Provincie Groningen.
Meeste Groningers tevreden met hun leven
Als je Groningers zelf vraagt hoe het met hen gaat, krijg je een genuanceerder beeld, aldus Heike
Delfmann van Sociaal Planbureau Groningen. “Zo blijkt uit de monitor dat de meeste Groningers
tevreden zijn met hun leven. Ze voelen zich veelal gezond en zijn tevreden met de leefbaarheid,
woonomgeving en hun eigen woning. Bovendien ervaren Groningers een gevoel van verbondenheid
en veiligheid in de regio.” De Groninger panelleden geven ook aan dat er verbeterpunten zijn om de
leefbaarheid in de toekomst te waarborgen, zoals het bouwen van nieuwe woningen en het
bevorderen van de kwaliteit van de sociale cohesie en voorzieningen in de regio. Het Groninger Panel
geeft inzicht in de kwesties die er écht toe doen voor Groningers. Een aantal van die kwesties is zeer
specifiek voor de regio, zoals de gaswinning en de hersteloperaties van de aardbevingsschade.
Een aantal groepen en regio’s is extra kwetsbaar
Net zoals in de rest van het land, is de brede welvaart niet gelijk verdeeld over verschillende groepen
en regio’s in Groningen. Zo zien we een verschil tussen de oostelijke gemeenten en de rest van de
provincie op het gebied van gezondheid, levensstijl en sociaaleconomische indicatoren. De oostelijk
gemeenten scoren consequent lager dan de rest van de provincie. Ook is een aantal groepen in de
Groningse samenleving extra kwetsbaar voor een opeenstapeling van financiële, gezondheids- en
sociale problemen. Dat geldt vooral voor jongvolwassenen en mensen met lage inkomens, een
slechtere gezondheid en/of zonder vervolgopleiding. Dit uit zich op verschillende manieren, maar vooral in lagere scores op gezondheidsaspecten en het persoonlijk welzijn. Jongvolwassenen in
Groningen verdienen bijzondere aandacht. Zij scoren op een groot aantal indicatoren slechter dan
Groningers van andere leeftijdsgroepen. Wat vooral opvalt is de achteruitgang van de mentale
gezondheid van jongeren in de afgelopen jaren. Die achteruitgang werd de afgelopen jaren nog eens
extra versterkt door de coronapandemie.
We constateren dat problemen zich gemakkelijk opstapelen, waardoor kwetsbare groepen steeds
meer op achterstand komen. Delfmann: “De huidige inflatie en sterk oplopende voedsel- en
energieprijzen brengt steeds meer gezinnen in financiële problemen. Deze vraagstukken vragen om
blijvend gerichte aandacht om te voorkomen dat verschillen in Groningen groter worden en om
optimale kansen te creëren voor mensen in de regio”.
Prettig en betaalbaar wonen onder hoge druk
Prettig en betaalbaar wonen in Groningen staat onder druk. Het aantal huishoudens, en met name
het aantal eenpersoonshuishoudens, blijft de komende jaren stijgen. Dat komt onder andere door
meer scheidingen en de vergrijzing, waardoor meer ouderen alleen komen te staan. Deze
ontwikkelingen vragen om een woningmarkt die goed kan inspelen op veranderingen in vraag en
aanbod. Daarbij is de Groningse situatie uniek door de combinatie met de versterkingsoperatie en de
kwetsbare stand van de huidige woningvoorraad (veel woningen met een ongunstig energielabel).
Het is belangrijk deze grote opgaven integraal en met steun en betrokkenheid van inwoners uit te
voeren.
Dubbele vergrijzing grote uitdaging voor behoud van goede zorg
In Groningen is de vergrijzing van de bevolking omvangrijker dan gemiddeld in Nederland. Bovendien
is er sprake van dubbele vergrijzing: niet alleen het aandeel senioren neemt toe, maar ook het
aandeel ‘oude-ouderen’ stijgt. Eén van de belangrijkste uitdagingen als gevolg van de (dubbele)
vergrijzing is de vergrootte druk op het zorgstelsel. Door het hogere aantal ouderen blijft de vraag
naar zorg toenemen. Tegelijkertijd vergrijst ook de beroepsbevolking, waardoor meer
zorgmedewerkers met pensioen gaan dan er nieuw bijkomen. Dit vraagt om beleid dat de
toenemende druk op de zorg vanuit verschillende kanten kan verzachten.
Brede welvaart: een nieuwe manier van kijken
Welvaart staat in onze alledaagse werkelijkheid voor veel meer dan alleen ons inkomen of het bruto
binnenlands product. Het wordt steeds duidelijker dat we anders moeten groeien, met meer
aandacht voor het welzijn van iedereen. In het hier en nu, maar vooral ook met het oog op een
goede toekomst van onze (klein)kinderen. Wonen, economie en klimaat zijn daarbij onlosmakelijk
verbonden met elkaar. Gezondheid, welzijn, een veilige, groene en schone leefomgeving: het zijn
allemaal zaken die mede de brede welvaart bepalen.
Over de Monitor Brede Welvaart Groningen
De Monitor Brede Welvaart Groningen 2022 geeft een actueel beeld van de brede welvaart in de
provincie Groningen. De monitor maakt helder welke maatschappelijke vraagstukken spelen in
Groningen en in welke regio’s of gemeenten interventies gewenst zijn om de brede welvaart te
versterken. Sociaal Planbureau Groningen heeft de Monitor Brede Welvaart Groningen ontwikkeld.
De Monitor Brede Welvaart Groningen is mede mogelijk gemaakt door de Provincie Groningen.
Ingezonden
