Staatssecretaris en COA geven geen garanties aan Westerwolde; Herhaling asielcrisis dreigt

Foto ingezonden

WESTERWOLDE – Op maandag 6 maart jl. heeft de gemeenteraad van Westerwolde opnieuw een gesprek gevoerd met staatssecretaris Eric van der Burg en bestuursvoorzitter van het COA, Milo Schoenmaker. Dit gesprek was een vervolg op het gesprek van november 2022 waarin de raadsleden een plan met verbeterpunten voorlegden aan de staatsecretaris. Afgelopen maandag wilden de
raadsleden de balans opmaken en horen welke vorderingen de staatssecretaris heeft gemaakt.


Zorgen over toenemende overlast
De zorgen bij de raadsleden zijn groot nu er zelfs in de, normaal relatief rustige, winterperiode sprake
is van toenemende overlast door asielzoekers uit met name veilige landen. Er zijn meer winkeldiefstallen
en steeds vaker worden inwoners en winkeliers geïntimideerd of bedreigd. Ook worden inwoners weer
vaker geconfronteerd met overlast gevend gedrag van asielzoekers rondom hun woningen. Maar niet
alleen inwoners, winkeliers en het winkelpersoneel ervaren overlast, ook de beveiligers en de politie
hebben het zwaar te verduren.


Teleurstellend
Het gesprek met de staatssecretaris had opheldering moeten geven over de vorderingen die zijn
geboekt op twee belangrijke onderwerpen, namelijk;
1. Het voorkomen van een herhaling van de situatie van vorig jaar. Waarbij het asielsysteem
vastliep, er sprake was van een overvol COA-complex en asielzoekers noodgedwongen buiten
moesten slapen.
2. Het beëindigen van de overlast in het dorp Ter Apel en omgeving.

De uitkomst van het gesprek is volgens de raadsleden teleurstellend. Op beide punten hebben de
staatssecretaris en de bestuursvoorzitter van het COA geen garanties kunnen geven. Er zijn zelfs nog
geen zichtbare vorderingen gemaakt die Ter Apel gaan ontlasten.


Zo is er nog geen zicht op meer aanmeldcentra in Nederland en is er ook geen zicht op een PBL-locatie
(locatie waar asielzoekers die geen kans maken op een asielopvang in Nederland gedurende hun
proces beschikbaar moeten zijn voor een snelle afhandeling van hun proces). Een PBL-locatie zou een
goede bijdrage kunnen leveren aan het verminderen van de overlast, aangezien deze groep dan voor
het overgrote deel van de dag op het COA-terrein moet blijven.


Ook is er nog een flink tekort aan reguliere opvanglocaties; alleen al voor minderjarige asielzoekers is
een tekort van ruim 4000 opvangplekken. Daar komt bij dat de spreidingswet die gemeenten gaat
verplichten om asielopvang te creëren vertraging oploopt. Het is de vraag of deze wet na de
verkiezingen door de Eerste Kamer komt. Mocht dat wel het geval zijn dan zal deze pas vanaf 2024 in
werking treden.


Het enige resultaat dat is geboekt is, is dat nareizigers zich niet meer hoeven te registeren in Ter Apel
maar dit in Zevenaar gaan doen. Dit is slechts een kleine verlichting voor het aanmeldcentrum in Ter
Apel. Ook blijft de huidige inzet van politie en marechaussee gehandhaafd. Maar uit de dagelijkse
praktijk blijkt dat deze resultaten geen zoden aan de dijk zetten.

De raadsleden vinden het teleurstellend dat zowel vele andere gemeenten als de Haagse politiek
Westerwolde nog steeds in de steek laten. Er lijkt geen enkele solidariteit, wil en daadkracht te zijn om
de problemen die Westerwolde ondervindt aan te pakken.

Spreiding van Veiligelanders
Verontrustend is het dat andere gemeenten bij het creëren van meer opvanglocaties de eis stellen dat
zij geen asielzoekers uit veilige landen willen opvangen. Deze eis is door het COA bij veel gemeenten
ook inderdaad ingewilligd. Dit betekent dat deze groep die verantwoordelijk is voor de overlast
voornamelijk in Ter Apel verblijft. Door de groep uit elkaar te halen en te verspreiden vermindert de
overlast. Het COA en ministerie kiezen ervoor om dit niet te doen maar deze groep te concentreren in
Ter Apel; met alle overlast tot gevolg in Ter Apel en omstreken.


Daarnaast is duidelijk geworden dat de verdeelsleutel voor toewijzing van politieagenten niet wordt
nagekomen en Noord-Nederland daardoor 317 politieagenten minder heeft dan is afgesproken.

Mediationtraject
De gemeenteraad heeft het college van burgemeester en wethouders in september 2022 opdracht
gegeven om een mediationtraject te starten met het COA om naleving van de afspraken in het contract
af te dwingen en dwangsommen op te nemen als de afspraken worden geschonden. Het
mediationtraject loopt momenteel en is een verplichte stap om tot beëindiging van het contract met COA
over te kunnen gaan en de locatie in Ter Apel te sluiten; wanneer het resultaat van dit mediationtraject
niet tot de gewenste afspraken zal leiden is dit een reële optie. Sluiting is het laatste middel dat de
gemeenteraad in kan zetten, en dat is een zwaarwegend besluit. De raad van Westerwolde realiseert
zich goed dat veel inwoners/gezinnen en ondernemers in Westerwolde en omgeving hun brood
verdienen op of dankzij de COA-locatie. Echter als de houding van het COA en de staatsecretaris
richting de inwoners van Westerwolde niet snel verandert, dan zal dit zwaarwegende besluit binnenkort
op de raadstafel liggen.


Namens de fracties Gemeentebelangen Westerwolde, PvdA, CDA, GroenLinks, VVD, Ecologisch
Alternatief en Lijst Hemmen.

Op het beeldmateriaal op de website van RTV Westerwolde rusten auteursrechten.