GRONINGEN – Het gaswinningsdossier staat volop in de aandacht en wordt, mede daardoor, steeds complexer en onoverzichtelijker. Het Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk Groningen geeft een overzicht van de gevolgen met het boek: Inzicht in impact. De maatschappelijke gevolgen van de gaswinning en denkrichtingen voor de toekomst, dat op donderdag 23 november verschijnt. Het boek geeft inzicht in de stand van kennis en bevat verdiepende essays van onderzoekers. Ook komen de verhalen van inwoners aan bod, door middel van interviews en fotografie. Tenslotte reflecteert het Kennisplatform op de maatregelen van het kabinet om het tij te keren, met hun beleidsplan Nij begun.
Ereschuld: voor koplopersrol eerst achterstand inhalen
Het Kennisplatform volgt het gaswinningsdossier in Noord-Nederland al jaren. Op basis van wetenschappelijke literatuur en gesprekken met bewoners en professionals, brengt het de maatschappelijke gevolgen in kaart op gebied van o.a. bestuur, de economie, het welzijn van bewoners en de leefbaarheid. De onderzoekers concluderen dat de regio op verschillende indicatoren achterloopt. Dit wordt niet alleen veroorzaakt door de problemen rondom gaswinning, maar ook door een lange geschiedenis van de regio als wingewest en het onevenwichtige regiobeleid. Het boek wijst op de langdurige gevolgen hiervan. De enorme versterkingsopgave – de grootste ruimtelijke wederopbouw- en veiligheidsopgave van Nederland sinds de watersnoodramp van 1953 – en de schade aan huizen hebben nog steeds een enorme impact op inwoners. Wetenschappelijk directeur Tom Postmes: “Wil de regio een ‘koploper’ worden, zoals beschreven in Nij begun, moet er eerst flink wat achterstand ingehaald worden. De horizon van 30 jaar die het kabinet schetst is dan ook reëel. Niet alleen gezien het herstel maar ook gezien de vele onopgeloste vraagstukken voor bijvoorbeeld het mkb en agrariërs.”
Noodzaak samenwerking instanties voor kans van slagen
Het kabinetsplan Nij begun staat vol goede en ruimhartige voornemens, vinden de onderzoekers van het Kennisplatform. De kabinetsreactie baant een weg voor gebiedsgericht werken en de bewoner staat veel meer centraal dan voorheen. Coördinator en onderzoeker Nienke Busscher: “Iedereen streeft het beste na voor de inwoners van Groningen, maar een gezamenlijke en integrale aanpak loopt vaak vast op middelen, macht, mandaat, regels en inzicht.” Ze vervolgt: “Nij begun slaat de goede weg in, maar we zien dat het huidige systeem intact blijft. De huidige problemen rond goede samenwerking moeten dus nog opgelost. Dat is denk ik alleen mogelijk als er onderling vertrouwen is, een duidelijke taakverdeling en één instantie met eindverantwoordelijkheid. Zolang dit er niet is, kan Nij Begun eindigen in teleurstelling.”
Beter bestuur en kennisbenutting voor de energietransitie
In het boek beschrijven de auteurs de noodzaak van een landelijke omslag in bestuur en besluitvorming, bijvoorbeeld rond energieprojecten. Het risico is nog steeds dat omwonenden opgezadeld worden met de lasten. Het lijkt dan ook urgent om de ‘lessen van Groningen’ te trekken, om draagvlak te houden voor de energietransitie. Risico’s voor omwonenden worden bij nieuwe energieprojecten doorgaans op de oude manier geïnventariseerd, gemonitord en ondervangen. Omwonenden hebben weinig inspraak en rechten. Het Kennisplatform streeft naar een betere wisselwerking tussen onderzoek, praktijk en beleid zodat maatschappelijke inzichten beter meegenomen worden in toekomstige energieprojecten. Onderzoeker Willemijn Schreuder: “Vertaling van de lessen van het gaswinningsdossier in beleid is belangrijk. Technische disciplines hebben te lang gedomineerd.”
Nieuwsgierig? Tijdens het congres Groningen in beeld op 23 november (16.00 – 20.30 uur) lichten de auteurs de hoofdconclusies van het boek toe. Je kan je nog (gratis) aanmelden via www.kennisplatformleefbaar.nl/congres-groningen-in-beeld
Vanaf 23 november is het boek Inzicht in impact online beschikbaar via de website en kort daarna te vinden in verscheidene bibliotheken in de provincie Groningen en Noord-Drenthe. Ontvang je graag een eigen exemplaar? Neem dan contact op.
