TER APEL – Het Groninger kunstenaarsechtpaar Hedy en Johan Abeling exposeert in Museum Klooster Ter Apel met de tentoonstelling “Licht en Verstilling”. De tentoonstelling werd zondagmiddag door wethouder Giny Luth geopend.
Dit sfeervolle museum, waar licht een belangrijke rol speelt en de verstilling zo duidelijk aanwezig is, is de aangewezen plek voor het werk van beide kunstenaars. Voor beide kunstenaars is het een thuiskomst, want ze groeiden allebei op in ter Apel. Hedy zelfs op de kloosterenclave. Ze werd docent beeldende kunst en vormgeving en later ontdekte ze haar eigen stem in de vrije beeldende kunst.
Hedy Abeling ziet zichzelf als een grensganger, opgegroeid aan de rand van een dorp en het land. Ze zoekt naar verbindingen tussen verschillende werelden. Klei, dat aardse materiaal dat ze bij voorkeur
gebruikt, is ideaal voor het creëren van intuïtieve verbeelding. Hedy’s stem klinkt duidelijk in de verstilling
van de beelden die ze van de sobere witte getextureerde klei maakt. Die beelden zijn geïnspireerd op het klooster, met ‘Heiligheid’ als thema.
Wat is heilig?, vroeg ze zich af. Uiteindelijk omschrijft ze heilig als ‘zoekend naar een ervaring van heelheid temidden van de tegenstellingen van het bestaan’. De serie ‘Lumini’ is daarvan een duidelijk voorbeeld. De tegenstellingen zien we hier terug: open en gesloten. Geometrisch en organisch. Figuratief en abstract. De ‘Lumini’ zijn uitdrukkingen van menselijke gemoedstoestanden, maar laten ruimte
voor interpretatie.
De beeldenserie Consolaré draait om troost. Deze beelden zijn beschilderd en verbeelden een troostzoekende mens, een trooster en een getrooste. Want de wereld heeft kunst die gaat over troost en heiligheid nodig. Zelf zegt Hedy Abeling: “Als je je, ontvankelijk en onderzoekend, verbindt met wat voorbij je eigen grenzen ligt, ontstaat een heelheid die mens en wereld hard nodig hebben. Mijn beelden spreken als gedichten. Het hart zal ze verstaan.’’
Johan Abeling werd als jongere niet gestimuleerd om kunstenaar te worden. Hij heeft zijn eigen weg moeten vinden. Die weg leidde naar het realisme, in een tijd waarin op het realisme in Nederland aan de academies werd neergekeken. Het was abstractie wat de klok sloeg in de jaren ’70. Toch is Johan Abelings realisme geen een-op-een realisme. Hij heeft een herkenbare stijl die een bijna-betovering uitdrukt. Hij schildert vaak het uitgestrekte lege en stille Noord-Nederlandse landschap, dat dan vervolgens een mystieke sfeer uitstraalt.
Een deel van die betovering wordt gecreëerd door toepassing van ‘sfumato’. Deze techniek, waarmee een diffuus en gefilterd licht gecreëerd wordt, is in de middeleeuwen al door grote meesters als Leonardo Da Vinci toegepast. Door het aanbrengen van diverse transparante lagen vervagen de contouren van het geschilderde, wat een mysterieus effect geeft. Deze zorgvuldige verftoepassing geeft zijn hedendaagse landschappen hun mysterieuze en betoverende sfeer. Mensfiguren schildert Johan nooit, maar de oplettende kijker kan wel een bepaald huis, hekken en palen op verschillende werken zien optreden. En altijd is er iets onontdekts dat achter dat huis, die palen schuilgaat. “Je moet in gedachten het schilderij in
kunnen lopen en jezelf afvragen wat daar verderop is’’, zegt Johan daar zelf over.
Voor Johan Abeling was er een hele kunstwereld achter dat geschilderde huis en hek, hij is verder gekomen dan zijn docenten op de middelbare school misschien voor mogelijk hielden. Zijn werk is
inmiddels bekend in binnen-en buitenland. Voor deze tentoonstelling heeft hij zo’n 25 werken bijeengebracht die zich normaal gesproken in verzamelingen over de hele wereld bevinden.
Museum Klooster Ter Apel heeft twee werken van de hand van Johan Abeling in de vaste expositie. Het klooster zelf is het onderwerp.
Om scholieren met zijn kunst kennis te laten maken organiseren Johan Abeling en Museum klooster Ter Apel speciale rondleidingen voor scholieren van de RSG in ter Apel. Dat had hij zelf als leerling vroeger ook graag meegemaakt.
De tentoonstelling is te zien tot 16 maart 2025.
Foto’s: Siny Scholte Aalbes-Schomaker
