ONSTWEDDE, WESTERWOLDE – In het historische gebouw van KleinKunstTheater (Elim) Holte is een unieke en bijzondere expositie ingericht over de oorlog en bevrijding 1940-1945 van Onstwedde en Westerwolde.
Te zien is een fraaie expositie met foto’s, verhalen en toelichting, voorwerpen en films over de gebeurtenissen in de jaren 1940-1945 over de streek Westerwolde en dan met name de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. In de presentaties is aandacht voor de gebeurtenissen tijdens de oorlog en de bevrijding 1940-1945 van de regio, de dorpen in een gedeelte van de voormalige Gemeente Onstwedde en omgeving. Over mobilisatie, werkkampen, het verzet, verzetsmensen en oorlogsslachtoffers. Over de rol van het vliegtuig, de betekenis van de radio, de kerkklokken. Over de voedselvoorziening en evacuees. Over de bevrijding van onze regio, het terugtrekken van de bezetter. Hoe na hevige beschietingen en gevechten de geallieerden onze provincie hebben bevrijd. Er zijn diverse oude filmjournalen te zien.
De expositie is interessant voor jong en oud. Het is ingericht door vrijwilligers van Stichting Bevrijdingsmuseum Noord Nederland. Deze stichting heeft geen eigen museum. De stichting telt zo’n 15 zeer actieve vrijwilligers, waarvan de oudste 82 jaar is. Daarnaast is er een grote groep mensen die hand en span diensten verrichten. Er wordt met regelmaat een andere locatie gekozen, waar een expositie wordt ingericht, die gerelateerd is aan de betreffende streek.
Vanmiddag vertelde vrijwilliger Jan Bleeker vol passie over de voorwerpen die in het gebouw Elim, dat tegenwoordig dienst doet als KleinKunstTheater Holte en dorpshuis, zijn uitgestald. Zo zijn er voorwerpen te zien die gemaakt zijn van grote hulzen. Handige personen hebben er bijvoorbeeld kruiken van gemaakt. Ook staat er een maquette, gemaakt door Elze Kruiter uit Onstwedde. In de oorlog werd de brug bij de haven in Onstwedde opgeblazen. Inwoners maakten toen van onder anderen stropakken een noodbrug. De heer Kruiter heeft dit, en andere (verdwenen) bouwwerken, prachtig op schaal nagemaakt.
Stichting Bevrijdingsmuseum Noord Nederland heeft toegang tot een groot aantal archieven, zoals een archief in Canada, met veel films over de bevrijding van o.a. Nederland, worden bewaard. Deze films werden door een militair gemaakt, die in opdracht van het leger opnames maakte. Deze opnames werden in bioscopen aan het Canadese publiek vertoond.
Vandaag is het 80 jaar geleden dat Onstwedde werd bevrijd. In Holte hangt bij veel woningen de Nederlandse driekleur in top. Ook zijn door het dorp zogenaamde bevrijdingsrokken te zien. Hieraan is weken door een grote groep inwoners van Holte gewerkt. Duizenden lapjes zijn er geknipt en vervolgens aan elkaar genaaid en zo gevormd tot kleurrijke rokken. Deze staan in tuinen bij woningen in Holte.
Deze Nationale feestrokken (bevrijdingsrokken) zijn een idee van Mies Boissevan-van Lennep uit Amsterdam, die tijdens de oorlog betrokken was bij de opvang van Joodse vluchtelingen uit Duitsland en het in veiligheid brengen van Joodse kinderen. Het huis van haar en haar gezin was een centrum van verzet. Twee van haar zonen werden door de Duitsers gefusilleerd en haar man overleed in concentratiekamp Buchenwald. Mies belandde vanuit kamp Vught in concentratiekamp Ravensbrück, waar ze in het ‘ziekenhuis’ te werk werd gesteld en tot drie keer toe van de gaskamers werd gered. Eind april 1945 werd ‘Mammie Mies’ naar Zweden gebracht. Ze was doodziek en woog nog 33 kilo. Enkele maanden keerde ze aangesterkt terug naar Nederland.
Tijdens haar gevangenschap kreeg ze een dasje toegestuurd. Deze was gemaakt van (geborduurde) lapjes van kledingstukken van familieleden en vrienden. Het was een symbool van eenheid en verbondenheid door vrouwen en voor Mies van grote emotionele waarde. Mies kreeg na de oorlog het idee dat vrouwen op nationale feestdagen een feestrok, gemaakt van lapjes en al dan niet geborduurd, zouden moeten dragen. Ze reisde door heel Nederland om de rok te promoten. Ook in de Verenigde Staten werd het idee opgepakt. In Nederland maakten zo’n 8.000 vrouwen zo’n bevrijdingsrok. Het was zelfs mogelijk de rok voor 1 gulden 50 bij het Nationaal Instituut te registreren. De rok werd dan geregistreerd en voorzien van een speciale stempel. Het certificaatnummer moest dan op de rok worden geborduurd.
Inwoners van Holte vonden dit zo’n mooi gebaar, dat ze samen tientallen bevrijdingsrokken hebben gemaakt.
Dit verhaal en de vele verhalen bij de voorwerpen en films spelen een grote rol bij de expositie van het Bevrijdingsmuseum Noord Nederland. De expositie is t/m 5 mei 2025 op vrij/zat/zon van 10.00-17.00 uur te zien. Ook op Paasmaandag en de maandag van 5 mei is de expositie toegankelijk voor het publiek. De toegang is gratis! In het gezellige Museumcafé, wat beheert wordt door Beppy Holwerda-Akse, zijn diverse consumpties verkrijgbaar.
Gebouw KleinKunstTheater – Holte 58 – 9591 VR Onstwedde
www.bevrijdingsmuseumnoordnederland.nl
www.kleinkunsttheaterholte.nl
Foto’s: Catharina Glazenburg
