WINSCHOTEN – Op 5 mei voeren 24 leerlingen van dansschool F2Dance voor de eerste keer het stuk ‘Butterfly’ op. De première vindt plaats op het festivalterrein voor de Tramwerkplaats en start om 11.30 uur. Om 13.40 uur zal de dans voor een tweede keer worden opgevoerd. De choreografie van de hand van Frank Ferdinand is losjes gebaseerd op het verhaal van Henry en Marion Ilse, twee Joodse tieners met een link naar Winschoten. De dansdocent en choreograaf maakte de dans op verzoek van Lenny Bulthuis, projectleider van ‘In het Spoor van De Ploeg’.
Henry en Marion Ilse: twee levens
Henry wordt in 1930 Winschoten geboren. In datzelfde jaar ziet Marion Ilse het levenslicht in het Duitse
Frankfurt am Main, 355 km van Winschoten. Als in 1938 de haat tegen Joden toeneemt, laten Paula en
Hermann hun dochter Marion Ilse met een Kindertransport naar Engeland reizen. Ruim een jaar later vlucht het echtpaar zelf naar Winschoten en betrekken ze een huis aan de Stationsweg 55. Als de oorlog uitbreekt zijn Henry en Marion Ilse allebei 10 jaar. Marion leeft dan in vrijheid in Engeland, van waaruit ze brieven aan haar ouders schrijft. Henry woont in zijn geboortehuis aan de Trekweg 4, met zijn moeder Lena en vader Benjamin die postbode is en viool speelt bij stomme films in bioscoop Dommering.
Theresienstadt
Zowel Paula en Herman Stern als Henry en zijn moeder Lena komen in Theresienstadt, nabij Praag, terecht. Het echtpaar Stern arriveert er in april 1943. Henry en Lena volgen in februari 1944. Zeven maanden lang leven de ouders van Marion Ilse, Lena en Henry op dezelfde plek. In september worden de ouders van Marion Ilse in Auschwitz vermoord. Een maand later gebeurt hetzelfde met Henry en zijn moeder.
Butterfly
De titel van de choreografie is ontleend aan het gedicht ‘Butterfly’ van de jonge Praagse dichter Pavel
Friedman. De tekst is geschreven in Theresienstadt en dateert van juni 1942. Mogelijk ontstond het tijdens een van de kunstlessen die kunstenaars stiekem voor de kampkinderen organiseerden. In ‘Butterfly’ beschrijft Pavel de laatste vlinder die hij zag. Om daarna tot de ontluisterende conclusie te komen dat Theresienstadt geen plek voor vlinders is.
Tekenen en schrijven onder leiding van Friedl Dicker-Brandeis
Een van de stuwende krachten achter de kunstlessen is de Joodse kunstenares Friedl Dicker-Brandeis. Zij laat kinderen kunstwerken natekenen en hen naar aanleiding van verhalen tekeningen collages maken. Ook worden onder haar bezielende leiding ademhalings- en ritmeoefeningen en gedichten geschreven. Alle tekeningen en gedichten komen terecht in 2 koffers, die eind augustus 1945 aan de Joodse gemeenschap van Praag worden overhandigd. Tegenwoordig zijn ze in het Joods Museum van Praag te zien.
Tekeningen en tegenstellingen
De even meeslepende als ontroerende choreografie van Frank Ferdinand verbeeldt de tegengestelde
levenslopen van Marion Ilse en Henry. De jonge dansers laten de tegenstelling niet alleen zien door middel van bewegingen. Het contrast tussen beide levens wordt ook nog eens versterkt door de zwarte en witte danskleding, waarin de dansers zijn gehuld. En de kindertekeningen? Ook die zijn door de choreograaf in de dansvoorstelling verwerkt.
The Blue Barge
The Blue Barge is het 21e-eeuwse antwoord op De Blauwe Schuit, de eerste clandestiene uitgeverij
van Nederland die in november 1940 wordt opgericht. Een initiatief van drie Winschoters: dominee
August Henkels, chemicus Ate Zuithoff en Adri Buning, conrector en docent geschiedenis en
aardrijkskunde. Met rijmprenten willen zij hun vrienden een hart onder de riem steken.
The Blue Barge is onderdeel van het project In het Spoor van De Ploeg, het e-bikeroutenetwerk
rondom leven en werk van de Groninger expressionisten die in 1918 besloten hun krachten te
bundelen. The Blue Barge en de De Blauwe Schuit routes zijn mede mogelijk gemaakt door bijdragen
van de provincie Groningen, Stichting Vrienden op de fiets en het Groninger Museum.
Op de foto’s: Theresienstadt 4 en 6: Onderwater fantasie door Ruth Gutmannová, foto via jewishmuseum.cz en Matrassen luchten in de tuin door Irena Karplusová, foto via jewishmuseum.cz
Lenny Bulthuis
