BLIJHAM, WEDDERVEER – Het comité 4 mei Westerwolde Noord organiseerde op 4 mei weer de jaarlijkse dodenherdenking bij het monument in Wedderveer. Daaraan voorafgaand werden er bloemen gelegd bij de oorlogsgraven op het kerkhof in Blijham.
Vooraf om 19:45 uur heeft het comité namens de gemeente Westerwolde bloemen gelegd bij het geregistreerde oorlogsgraf van Aaldrik Baalmans, overleden in Waren / Mecklenburg, op 5 september 1943, 19 jaar. Aaldrik was verplicht tewerkgesteld in Duitsland en daar overleden door de slechte werkomstandigheden. Zo zijn er meer mannen overleden die als dwangarbeider voor de bezetter aan het werk moesten. De gemeente heeft op alle geregistreerde oorlogsgraven in onze gemeente bloemen gelegd of laten leggen.
Om 19:00 uur werd er eerst bij de oorlogsgraven in Blijham stilgestaan bij de vijf piloten die tijdens een crash in 1941 tegen de toren van de kerk in Blijham vlogen en om het leven waren gekomen, jongens van 19 t/m 26 jaar. Bij de graven werden door leden van het 4 mei comité bloemen gelegd en Joop Stötefalk van muziekvereniging DOK uit Blijham blies de taptoe waarna er één minuut stilte werd gehouden. Daarna speelde muziekvereniging DOK het Engelse volkslied.
Daarna om 19:40 uur begon de stille tocht vanaf de Albert Wubsbank in Wedderveer naar de “witte dame” aldaar. Een mooie opkomst ondanks vakantie waaruit blijkt dat de herdenking leeft in Westerwolde Noord.
De voorzitter van het 4 mei comité, Astrid Lüürssen, hield voor 20:00 uur een toespraak. Astrid herdacht de slachtoffers in onze eigen dorpen. De Joodse dorpsgenoten die niet meer zijn teruggekeerd. Maar ook de dwangarbeiders en burgerslachtoffers, de mensen die werkten in het verzet of mensen die later in vredesmissies uitgezonden werden. Allemaal slachtoffers uit onze dorpen met een eigen verhaal maar. Maar ze worden gemist door familie, buren en dorpsgenoten.
Daarna werd de taptoe gespeeld en hielden wij om 20:00 uur twee minuten stilte en vervolgens werd het Wilhelmus gespeeld door DOK uit Blijham. Namens de gemeente Westerwolde werd door burgemeester Jaap Velema en raadslid Wilt Meendering een krans gelegd. Ook de veteranen legden een krans. Alle zeven basisscholen uit het noorden van Westerwolde legden bloemen. Zo ook door afgevaardigden van de dorpsraden van Bellingwolde, Blijham, Oudeschans, Veelerveen, Vriescheloo en Wedde, deze hebben ook zitting in het 4 mei comité. Bloemen werden gelegd door de gezamenlijke vier protestantse gemeenten (Bellingwolde, Blijham, Vriescheloo en Wedde) en “Wedden dat het lukt” uit Wedde en de Werkgroep Diversiteit van de gemeente Westerwolde Ook dit jaar werd door de burgemeester Jens Willerding van onze Duitse buurgemeente Rhede een bloemstuk gelegd en ook de voormalige burgemeester Gerd Conens die altijd aanwezig was als burgemeester en ook aanwezig bleef na zijn afscheid legde bloemen.
Burgemeester Jaap Velema hield een toespraak waarin hij terug keek naar de periode tijdens de 2e wereldoorlog; de vele mensen die zijn omgekomen. Ook herdacht hij mensen uit onze dorpen. Hij maakt zich zorgen over wat er momenteel speelt in onze wereld. Hoe leiders geen echte leiders zijn maar chaos of oorlog creëren. Het blijft goed om te herdenken en hij hoopt dat over 80 jaar men hier nog herdenkt.
In 2015 heeft de Duitse burgemeester een toespraak gehouden en nu heeft burgemeester Jens Willerding dit ook gedaan. De toespraak ging in het Nederlands met af en toe een woordje Platduits maar het was goed te volgen, en knap. Het was een gevoelige en menselijke toespraak waarin hij opmerkt dat 4 mei voor ons een dag van stille herinnering is. Wanneer wij de slachtoffers van oorlog, geweld, bezetting en vervolging herdenken. Dat zijn land ervan bewust is dat het onmetelijk veel leed veroorzaakt heeft. Des te groter is zijn respect dat wij vandaag – over de grenzen heen – samen kunnen rouwen. De stedenband tussen de gemeente Rhede en de gemeente Westerwolde is meer dan een symbolisch teken. Het is een levend bewijs van verzoening, vertrouwen en hoop. Ik buig mij in stilte voor de slachtoffers. Hij dankt ons dat wij samen deze weg van herinnering en vrede mogen gaan. Hij kreeg spontaan een applaus.
Van de scholen hebben kinderen een (zelfgeschreven) gedicht voorgedragen. Je merkt dat ook zij bezig zijn met de tijd waarin wij nu leven maar ook hoe de tijd vroeger geweest moet zijn. Hele indrukwekkende gedichten werden goed en duidelijk voorgelezen door:
Vera Houwen van De Wiekslag uit Blijham, de school die het oorlogsmonument hier geadopteerd heeft. Pippa Bos en Rutger Schoenmaker van De Loopplank uit Blijham. Natan Ottevanger en Sara Veltman van de Wegwijzer uit Bellingwolde. Joyce en Jaely van de Westerschool uit Bellingwolde en Jah-Lisia van de Vlonder uit Wedde.
Tijdens de herdenking in Wedderveer werd naast het spelen van ons volkslied ook het Engelse en Poolse volkslied gespeeld. Dit ter nagedachtenis aan de dood van de militairen in Blijham en de dood van een Poolse soldaat tijdens de bevrijding van Blijham.
Als afsluiting luisterden wij naar een lied van ‘K Twije’, Bart & Evert Kruizinga, ‘Vrede’ dat in het Gronings gezongen werd. Bart vertelde vooraf aan dit lied dat zijn vader dwangarbeider geweest is in Duitsland maar dat met de Duitsers waar hij mee omging vriendschap is ontstaan.
Na de herdenking vertrok de stoet weer naar de Albert Wubsbank.
Namens het 4 mei comité Westerwolde Noord
Astrid Lüürssen, voorzitter
Foto’s: Jacob Musch
